ASPERGES
Onze eigen ‘Witte’ (en groene)
Asperges zijn een typisch seizoensproduct. Ze worden – afhankelijk van de weersomstandigheden – geoogst van eind april / begin mei tot Sint Jan (24 juni). Tijdens het oogstseizoen zijn de asperges en aanverwante producten in onze boerderijwinkel te koop. Verser kan niet!
Onze verse Maastrichtse volle grond asperges zijn behalve hun volle smaak te herkennen aan de mooie blanke kleur, het topje voelt stevig aan, de onderkant van de stengel is niet houterig en geeft niet mee als je erin knijpt.
De asperge behoort tot de lelieachtigen. Het is een meerjarige plant die tien tot twaalf jaar achtereen op hetzelfde veld wordt geteeld. De bovengrondse plant, met stokkige stammen en zijtakken, sterft af in de herfst, maar de ondergrondse delen overwinteren en vormen in de lente nieuwe uitlopers. De jonge stengels die uit de aspergeplant omhoogschieten worden als ze nog onder de grond zijn afgesneden en als witte asperges verkocht. Zodra de stengels boven de grond komen verkleuren ze onder invloed van de zon, eerst naar paars en kort daarna naar groen. De witte, paarse en de groene asperge is dus dezelfde plant!
Voor de witte asperges wordt de grond rond de plant ongeveer een halve meter opgehoogd, zodat de scheut zijn weg omhoog naar het licht zoekt en geoogst kan worden voor hij het oppervlak heeft kunnen bereiken.
Aspergevelden worden vaak overdekt met folie. Dit heeft een tweeledig doel. Enerzijds om de grond te verwarmen, zodat de plant sneller groeit en meer opbrengst levert. Anderzijds om te voorkomen dat de Limburgse löss niet nat wordt zodat er eenvoudiger gestoken kan worden. Hoe dit aspergesteken gebeurt, kunt u zien tijdens de rondleidingen.
Asperges zijn een gezonde delicatesse die voor 94% uit water bestaat en goede eiwitten, broodnodige ruwe vezelstoffen en belangrijke mineralen bevat. Groene asperges bevatten tweemaal zoveel vitamine C dan witte asperges en zeer veel vitamine A. In asperges zitten weinig calorieën: slechts 21 Kcal. per 100 gr.
AARDAPPELEN
Van puree tot chips
De aardappel behoort tot de familie van de nachtschades zoals bijvoorbeeld ook de tomaat. Veel leden van deze familie zijn giftig. Ook de bloemen, bladeren en besjes van de aardappelplant zijn giftig. De aardappel zelf is natuurlijk niet giftig. Behalve als hij groen is geworden. Dit gebeurt wanneer de aardappel te lang boven de grond in het licht gelegen heeft.
De aardappel is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Amerika en werd pas in de 16de eeuw in Europa ingevoerd. Aardappelen zijn voedsel voor de mens maar worden ook gebruikt als veevoer, om zetmeel uit te halen of om lijm van te maken.
In het voorjaar wordt een aardappel (de poot- of moederaardappel) in de grond gestopt, poten genaamd. Hieruit groeit een plant, die in de grond meerdere knollen vormt. Dit zijn de aardappelen die in het najaar geoogst (ofwel gerooid) worden.
UIEN
Smaakmaker in elke keuken
Uien behoren tot de lookgewassen zoals ook de prei, knoflook en bieslook. Deze bolgewassen slaan voedsel op in een bol die de winter overleeft en daardoor kunnen ze als eerste planten in de lente boven de grond komen en bloemen vormen en zich voortplanten. Om niet dood te vriezen en als voedselvoorraad bevatten bolgewassen veel suiker in hun bol.
Uien worden al meer dan 5000 jaar gebruikt door de mens. Door de Romeinen werd de ui in Europa geïntroduceerd. Vaak werd de ui rauw gegeten. Tegenwoordig wordt de ui gebruikt in maaltijden als hoofdbestanddeel of om smaak te geven aan het gerecht.
Onze uien worden gezaaid (vanaf de tweede helft van maart tot de eerste helft van april). Er zijn ook plantuien, die in kassen al gekweekt worden tot kleine plantjes en vervolgens uitgeplant worden in het veld. Deze zijn eerder te oogsten dan de zaaiuien.
Wanneer het zaadje uitgroeit, ontstaan er eerst veel wortels en stengels. Na een tijdje begint de bol te groeien, waarin de uienplant reservevoedsel opslaat. De ui is eigenlijk een tweejarige plant, waarbij ze in het tweede jaar zaadjes produceert. Maar helaas voor de ui wordt ze al in de herfst van het eerste jaar (afhankelijk van het ras in augustus of september) door ons geoogst. De laat geoogste uien worden meestal bewaard. De buitenste rok droogt in tot een droge, strogele huid, die de bol tijdens de bewaring beschermt.
Wij telen gele uien. Deze ui heeft een goudgele schil en is van binnen wit. Deze is stevig en smaakt pittig. De gele ui is uitstekend om mee te koken, stoven of bakken en past bij vele gerechten, soepen en sauzen. Maar ook onbewerkt past hij prima in onder andere een salade. De gele ui wordt, wereldwijd, ook veel gebruikt voor verwerking, zoals bijvoorbeeld uienpoeder of als ingrediënt in sauzen.
WITLOF
From Poshoof with love
De Poshoof teelt witlofpennen (witlofwortelen). De Witlof (of witloof) die hieruit groeit is een bladgewas (bladgroente) dat in het donker wordt geteeld. In het licht wordt de krop door chlorofylvorming namelijk groen. De afgesneden (afgebroken) krop kan rauw of gekookt gegeten worden. Witlof wordt ook wel Brussels lof genoemd.
Vroeger had witlof een enigszins bittere smaak. Sommige mensen, vooral kinderen, hielden daar niet van. Anno 2005 zijn er witlofrassen die niet of bijna niet bitter zijn. Rauwe witlof heeft geen uitgesproken bittere smaak.
Witlof is tweejarig. In het eerste jaar worden de wortelen geteeld door in mei te zaaien, waarna in de herfst de wortelen worden geoogst. Vroeger was witlof een wintergroente en gebeurde de trek met dekgrond, waarbij bovenop de wortels een tot 20 cm dikke laag grond werd gebracht. Bij een dunnere laag grond moet de trekruimte lichtdicht zijn, omdat anders de witlof aan de bovenkant groen wordt. Er werd toen onderscheid gemaakt in een koude en een warme trek. Bij de warme trek werd de bodem onder de wortels verwarmd door onder de wortels kippengaas te leggen en hierdoor elektriciteit te laten lopen. Ook werd wel gebruikgemaakt van verwarmingsbuizen met warm water.
Tegenwoordig wordt witlof bijna het geheel jaar rond getrokken. De wortelen geoogst in september worden direct opgezet. De wortelen geoogst in oktober/november worden gekoeld bewaard. Voor de zeer late trek worden de wortelen in ijs bewaard. Vervolgens worden de wortelen in een donkere ruimte geplaatst. Eerst gebeurde dat nog boven op de grond met dekkleden eroverheen. In 3 tot 4 weken groeit de witlofkrop uit.
SPELT
Brengt het oergevoel boven
Spelt is een graansoort, die reeds vóór 7000 v.Chr. verbouwd werd, en wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort.
Bij de biologische landbouw is er belangstelling voor de teelt van spelt omdat het weinig bemesting nodig heeft en een goede resistentie heeft tegen ziekten. De zogenaamde harde korrel heeft een hoog gehalte aan gluten, wat gunstig is bij het bakken van brood.
Spelt wordt gebruikt voor het maken van verschillende producten zoals bier en brood. Speltmeel, speltbloem en speltbrood zijn vaak te verkrijgen bij natuurvoedings- en reformwinkels.
Ook steeds meer bakkers bieden minimaal een soort speltbrood aan, en soms speltkoekjes. Van spelt wordt ook macaroni en andere soorten pasta’s gemaakt. Met het kaf kunnen kussens worden gevuld.
BROUWGERST
Voor smaakvolle dorstlessers
Gerst is een graansoort en behoort tot de grassenfamilie. In de lente wordt een gerstekorrel gezaaid. Dit groeit uit tot een grasachtig plantje, waaruit later langere stengels groeien met een aar. Deze aar gaat eerst bloeien, waarna zich de korrels vormen. Wanneer deze korrels rijp zijn, worden ze geoogst.
Bier wordt al sinds meer dan 6000 jaar gedronken en ook toen al werd het onder andere uit brouwgerst gemaakt. Als een van de Limburgse akkerbouwers verbouwen wij voor de Gulpener Bierbrouwerij de voor bier belangrijke grondstof gerst.
