EEN HISTORISCHE OMGEVING
De Poshoof is een carréboerderij gelegen op de Postbaan aan de rand van Maastricht in het Lanakerveld. Dit is het oudste landbouwgebied van Nederland. Bij archeologisch onderzoek zijn resten aangetroffen van nederzettingen uit de periode van de Bandkeramiek (ca. 5000 voor Christus). De Bandkeramiekers waren de eerste boeren in deze contreien en de eerste mensen die zich op één plek vestigden en niet meer zoals hun voorgangers als jagers en verzamelaars door een groot gebied trokken. Zij introduceerden hier akkerbouw, gebruikten aardewerk en bouwden huizen die een langere periode als onderkomen moesten dienen.
De vruchtbare löss, het Wandal (de Heesterbeek), de Maas en hoge terrassen maakte Caberg bij uitstek geschikt als vestigingsplaats voor landbouwers. Uit elke prehistorische periode na de Bandkeramiekers zijn wel sporen van nederzettingen teruggevonden.
Net als de plateaus van de Heuvellanden werd het Lanakerveld in de Romeinse tijd ontgonnen. Bodemonderzoek heeft opgeleverd dat hier verscheidene Romeinse villa’s hebben gelegen, onder andere langs de huidige Lanakerweg. Maar uit deze Romeinse periode zijn – met uitzondering van de Postbaan als Romeinse weg – geen sporen in het landschap meer over.
De Postbaan is één van de meest zichtbare overblijfselen in het landschap uit de Romeinse tijd. Het was de heerweg die van Maastricht via Smeermaas en Maaseik naar Den Bosch en Nijmegen (de belangrijkste Romeinse vesting) liep. In Smeermaas komt de Postbaan uit op een straatje dat nog steeds de Romeinse Heirweg heet. De Romeinen legden hier de weg omdat in het dal de weg grote delen van het jaar onbegaanbaar zou zijn door wateroverlast. Dat de Postbaan een Romeinse weg is, is feitelijk voor het Nederlandse gedeelte nog nooit hard aangetoond. Het is echter wel aannemelijk omdat hij aansluit op de door België lopende Romeinse weg naar Maaseik, die wel is aangetoond. Ons erf is een gedeelte van deze oude Romeinse heerweg. Later was de weg in gebruik als postweg naar Maaseik. Vandaar de naam Postbaan, die overigens pas bij de annexatie door Maastricht in 1920 officieel werd.
In de periode tussen 1000 en 1400 kreeg het Lanakerveld zijn huidige vorm met zijn open plateaus, weidse vergezichten, coulissebegroeiing, veldwegen, graften en holle wegen. Dit middeleeuwse landschap zie je tot op de dag van vandaag nog hier binnen de stadsgrenzen van Maastricht. Uit deze periode dateert ook de naam Caberg waarvan de eerste vermelding uit de 13e eeuw stamt. De namen Caberg of Couwenberg, die naar een hoogte verwijzen, zijn lang door elkaar gebruikt.
Het Lanakerveld heeft een zeer spectaculaire rol in het begin van de Tachtigjarige oorlog gespeeld. Op 5 oktober 1568 was Willem van Oranje met 14.000 voetknechten en 7.000 ruiters bij Stokkem onverwachts de Maas overgestoken. Daarop gaf hij zijn vermoeide troepen twee dagen rust en rukte vervolgens langs de oude Romeinse Heirweg (die op de Postbaan uitloopt) naar Maastricht op. Alva had echter op 7 oktober zijn hoofdkwartier van Pietersheim naar de hoeve Caberg verplaatst en legerde zijn troepen met Maastricht in de rug op het Lanakerveld, daarbij strategisch gebruikmakend van de helling van het Zouwdal. Toen de prins naar Eigenbilzen trok, versterkte hij ook de Dousberg en Veldwezelt. Op 9 oktober stonden Willem van Oranje en Alva tegenover elkaar op de Dousberg. Nu durfde de prins van Oranje de slag niet meer aan. Alva’s tactiek had succes gehad. Alva vreesde namelijk bij een nederlaag in één klap de hele Nederlanden kwijt te zijn en wilde daarom de slag ontwijken. Als Willem van Oranje na zijn oversteek direct doorgezet had en op het Lanakerveld slag had geleverd had hij een goede kans Alva te verslaan. Deze gebeurtenis maakte zo’n indruk op de tijdgenoten, dat hij in het Wilhelmus, tussen 1568 en 1572 geschreven, terecht kwam (regel 81-88):
Als een Prins op gheseten
Met mijner Heyres cracht
Van den Tyran vermeten
Heb ick den Slach verwacht
Die bij Maestricht begraven
Bevreesde mijn ghewelt,
Mijn Ruyters sach men draven
Seer moedich door dat Velt
Het veld, waar de schrijver van ons volkslied naar verwijst, is geen ander dan het Lanakerveld. Maastricht en het Lanakerveld zijn daarmee een van de weinige geografische plekken die met een plaats in het Wilhelmus worden vereerd.
In de 18e eeuw deed de carréboerderij zijn intrede op Oud-Caberg. Vaak wordt geopperd dat deze carrévorm nog herinnert aan de Romeinse villa rustica. Uit recent onderzoek blijkt echter dat deze vorm in de loop van de 17e eeuw is ontstaan en pas in de 18e eeuw vaker werd toegepast. De oorsprong van de gesloten hoeve rond een vierkante binnenplaats ontstond feitelijk uit de ontwikkeling van diverse losstaande bouwwerken met een L-vormige schikking via een U-vormige hoeve tot de volledig gesloten vorm.
Bij de ontwikkeling van de carréboerderij zal enerzijds de toenemende onveiligheid op het platteland een rol gespeeld hebben en anderzijds de behoefte aan ruimere bedrijfsgebouwen. In de 17e en 18e eeuw traden enkele belangrijke innovaties in de landbouw op. In deze periode gingen de boeren klaver en voerdergewassen telen waardoor men meer vee kon houden. Dit maakte de bouw van grote boerderijen met grote opslagplaatsen noodzakelijk. Zo ontstonden de carréboerderijen met de huisweiden afgezet met meidoornhagen en begroeid met hoogstamboomgaarden.
BEDRIJF
Bedrijfshistorie
De Poshoof is de boerderij van de familie Niesten sinds vijf generaties. De geschiedenis van de familie op de oude hoeve gaat terug tot 1870. Tijske Niesten trouwde met Triene Bergmans en trok in haar ouderlijke boerderij. Samen kregen zij zes zonen en een dochter. Daarna ging zoon Sjo met Lies Janssen op de boerderij wonen en werken. Vervolgens leefden opa Sjeng (een van de negen kinderen) en oma Anna Vrancken er. Zij kregen drie dochters en een zoon, Jos, die Maria Keijbets huwde en samen het bedrijf voortzetten. De jongste van hun twee zonen, Raymond, is nu de vijfde generatie Niesten op De Poshoof. Hij en zijn vrouw Marloe Spijkers hebben een zoon (Luc) en een dochter (Jill). Zij voeren samen met moeder Maria de maatschap.
Oorspronkelijk was de Poshoof een gemengd bedrijf en tegenwoordig is het een akkerbouwbedrijf met o.a. aardappelen, uien, wintertarwe en brouwgerst en natuurlijk witte en groene asperges.
Groene asperges werden voorheen alleen in Mediterrane streken en Amerika geteeld. Begin jaren negentig werd gestart met de teelt van groene asperges bij ons in het Lanakerveld. En met succes! De groene asperges voelden zich prima op de Oud-Cabergse lössbodem. In 2004 hebben we vervolgens de witte asperges op onze lössgrond geïntroduceerd.
FAMILIE
De familie Niesten
Raymond Niesten, is de vijfde generatie uit de familie Niesten op de Poshoof. Hij en zijn vrouw Marloe Spijkers hebben een zoon (Luc) en een dochter (Jill). Zij voeren samen met moeder Maria de maatschap.
Raymond Niesten heeft na zijn opleiding Landbouwtechniek aan de Universiteit Wageningen bij veevoederfabrikant Hendrikx – UTD als bouw- en milieuadviseur gewerkt. Vervolgens is hij werkzaam geweest op diverse landbouwbedrijven. In 2004 is hij maatschapslid geworden van het ouderlijk bedrijf aan de rand van Maastricht waar hij nu met passie de onderneming voert.
Marloe Niesten – Spijkers heeft de studie Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit Maastricht gevolgd. Daarna heeft zij tot 2007 acht jaar gewerkt als artsenbezoekster bij farmaceut MSD. Sindsdien verricht ze ondersteunende taken op de Poshoof en runt zij sinds 2011 de Lofts van Cour8.
Maria Niesten-Keijbets woont en werkt sinds 1971 op de boerderij. Voordien heeft zij de opleiding tot drogiste voltooid. Naast het meehelpen en de opvoeding van haar twee zonen is zij ook nog werkzaam geweest als schoonheidsspecialiste. Ze doet tegenwoordig nog steeds allerlei voorkomende werkzaamheden op en rondom de hoeve.
Vanaf 1987 is Maurice Lambriex haar levenspartner. Ook hij biedt een helpende hand op het bedrijf.